Belgisch hardsteen ook wel belgische blauwe steen of arduin genoemd is een kalkgesteente dat heel lang geleden ontstond. De steen is felbegeerd en staat bekend om haar blauwgrijze kleur en vele fossielen. Belgisch hardsteen is een kalksteen en wordt alleen aangetroffen in een ader die belgië doorkruist. Deze ader doorkruist België van oost naar west en komt in Henegouwen aan de oppervlakte. Het neefje van de steen is Ierse hardsteen. Deze heeft een ietwat blauwere kleur met minder fossielen en komt alleen in Ierland voor.
Hoe is Belgisch hardsteen/blauwe steen ontstaan
Belgisch hardsteen is een gesteente die rond de ardennen gewonnen wordt en in Henegouwen. De steen ontstond in een ondiep gedeelte van een tropisch zee, ongeveer op de vlek waar de Belgisch Ardennen zich nu bevinden. De steen ontstond omdat door de getijdenwerking van de zee veel kalkdeeltjes achterbleven. Doordat dit proces jarenlang duurde ontstond er een laag aan kalkdeeltjes die steeds groter en dus ook zwaarder werd. Door deze enorme druk ontstond er door de jaren heen een massieve laag wat we nu als belgisch hardsteen kennen. De blauwe kleur is ontstaan door de fijn verspreide plantaardige resten in de steen.
Welke fossielen komen in de steen voor
Zeelelies
Belgisch hardsteen staat bekend om haar vele fossielen. Een van de fossielen die veel voorkomt is de zeelelie (crinoidea). Deze zeelelies zijn van de klasse stekelhuidigen die leefde in de tropische zee. Ondanks hun naam lelies zijn het geen planten, maar dieren. Ze waren op te splitsen in 2 categorieën: sessiele gesteelde zeelelies en mobiele ongesteelde haarsterren.
Tot ongeveer 1850 werd gedacht dat de zeelelies een uitgestorven soort waren, ook al kwamen ze in grote hoeveelheden voor in belgisch hardsteen was nog nooit een levend exemplaar gezien. Dit veranderde nadat in 1864 nabij de vestfjord plots een levende werd opgevist, dit bericht leidde ertoe dat tussen 1873-76 een expeditie gestart werd, genaamd de challenger-expeditie, men ging gericht zoeken naar deze dieren, en met succes.
De eerste zeelelies zijn bekend uit het Ordovicium en bewoonde de ondiepe zeeën. Ze kwamen tot bloei in het Siluur, het talrijkst waren ze tijdens het Carboon. Er zijn in totaal ongeveer 5000 uitgestorven soorten bekend, het aantal levende soorten bedraagt circa 600.
De diertjes leefde in de tijd dat er nog geen gespecialiseerde roofdieren waren, ze hebben een kalkskelet en leefde op de zeebodem. Nadat ze stierven hoopte ze zich op waardoor ze in vele rotsformaties voorkomen, ook belgisch hardsteen valt hieronder.
Sponsdieren
Sponzen zijn een stam van meercellige dieren die in het water leven, ze zitten vol poriën en kanalen waardoor water heen kan circuleren. Ze hebben geen zenuwstelsel, spijsvertering of bloedsomloop maar vertrouwen op een constante waterstroom door hun lichaam om zuurstof en voedsel rond te brengen en afvalstoffen af te voeren.
De diertjes leven meestal in rustig, helder water, zoals de zee waar het belgische hardsteen ontstond was. Ze leven vaak in dit soort wateren omdat anders de poriën en kanalen verstopt raken door sediment.
De soort komt regelmatig voor in belgisch hardsteen en ziet eruit als een grote vlek in de steen. Veel mensen vinden dit niet mooi en daarom worden deze sponzen vaak uit de steen gehaald tijdens het eindproces.
armpotige
Armpotige zijn een stam van ongewervelde zeedieren. Ze hebben twee schelphelften op de buik en rug en worden vaak verward met schelpen, maar dit zijn ze niet. Het verschil met schelpen is dat de armpotige verankerd zijn aan de zeebodem en dat ze hun voedsel vangen via kieuwen in plaats van lofofoor.
Er zijn ongeveer 30,000 verschillende fossiele soorten bekend, er leven nu nog circa 200 soorten. Ze waren veelvoorkomend in het Paleozoicium, maar sinds het eindigen van het Perm hebben zijn ze niet hersteld
De armpotige komen veel voor in belgisch hardsteen. De grootte is in het belgisch hardsteen meestal niet zo groot, het zijn kleine schelpjes van een ongeveer 1 centimeter groot of kleiner.
Poliepen Een gemiddelde bouw van een poliep is een lange smalle buis met een verbreding aan de voet en een tentakelkrans aan de mondopening. ze kunnen in koloniën voorkomen deze koloniën ontstaan doordat de afstammelingen uitgroeien vanuit de moeder.
Hoe wordt belgische steen ontgonnen
Belgisch hardsteen wordt alleen aangetroffen in een ader die belgië doorkruist, deze ader doorkruist België van oost naar west en komt in Henegouwen aan het oppervlakte. Eerst zal de steen blootgelegd moeten worden. De steen bevindt zich namelijk onder een laag klei en leem van ongeveer 20 meter diep. Hierna komt een laag grijze kalksteen tevoorschijn, deze laag is ongeveer 50 meter diep. Na 70 meter diepte wordt dan eindelijk belgisch hardsteen gevonden. De steen wordt in de openlucht ontgonnen. De grootste groeve in België heeft 9 natuurlijke banken met een diepte van 45 meter en een helling van 12 graden.
Hier wordt voor het eerst de kwaliteit gecheckt en gekeken of er scheuren in de steen zijn ontstaan door de tijd heen. Hierna komt er een machine met een reusachtige kettingzaag van 6 meter lang die langzaam de steen begint te zagen in grote blokken. Deze blokken worden tegen de helling in gezagen op een snelheid van circa 3 cm per minuut. Als de eerste zaagsneden gemaakt zijn komt er een andere machine die vervolgens de banken dwars door zaagt, hierdoor komen de blokken los te staan. Vervolgens worden de blokken gekanteld, deze blokken wegen nu nog 100 ton en zijn dus te groot en zwaar om te vervoeren. Daarom worden de blokken in kleinere blokken gespleten door een aantal boorgaten te creëren en ze daarna uit elkaar te drukken De blokken worden vervolgens met een bulldozers naar boven vervoerd om daar verder verwerkt te worden.
Als de steen eenmaal boven aangekomen is wordt deze gecontroleerd op kwaliteit. Indien de kwaliteit slecht is wordt hij vergruist. Wanneer de blokken goed zijn worden deze nog verder gezaagd in kleinere blokken of platen waarna ze of vervoerd worden naar lokale zagerijen, of nog verder worden verwerkt.
hoe wordt belgisch hardsteen verwerkt
Nadat de pallets op vrachtwagens zijn geladen en vervoerd zijn naar lokale afnemers, zullen de blokken/platen verder worden verwerkt. De blokken en platen worden verwerkt tot keukenbladen, dorpels, vloeren, plinten en nog veel meer. Het afval wordt weer naar een bedrijf gebracht die de rest steen vergruist.
waar word belgisch hardsteen voor gebruikt
Belgisch hardsteen wordt veel gebruikt in zowel de bouw als in grafstenen.
In de bouw worden vele verschillende soorten producten van de steen gemaakt. Bijvoorbeeld tegels voor vloeren, zowel binnen- als buitendorpels voor onder ramen en deuren. Maar ook worden keukenbladen, muurafdekkers en zelf poeren voor onder een overkapping van de steen gemaakt. De steen is erg geliefd vanwege haar blauw grijze kleur en past bij veel stijlen.
wat zijn de voordelen van belgisch hardsteen
De voordelen van belgisch hardsteen zijn onder andere dat de steensoort een van de hardere kalksteensoorten is. De eigenschappen zijn ideaal voor ons klimaat. Hij is heel drukvast en vrij compact. Ook is het een heel erg duurzaam product, het product gaat decennia lang mee en zal mooi blijven. Ook is het product vrij hittebestendig en wordt veel gebruikt voor keukenbladen.
wat zijn de nadelen van belgisch hardsteen
De nadelen van belgisch hardsteen zijn onder andere dat hoewel het een harde steensoort is het niet onkwetsbaar is. In verhouding tot graniet zal het eerder krassen en is de kans op vlekken groter. Ook is het een kalksteen, wat het kwetsbaar maakt voor zuur. Wanneer de steen in aanraking komt met zuur zal dit doffe plekken opleveren. Dit is grotendeels te voorkomen door de steen te impregneren en in te wrijven met hardsteenolie. Hierdoor krijgt de steen een extra beschermlaag en zal men langer de tijd hebben de steen af te doen. Oliën en vetten daarentegen zullen geen permanente vlekken geven. Met een ontvetter zijn deze gemakkelijk te verwijderen.
Hoe maak je belgisch hardsteen schoon
Je reinigt belgisch hardsteen/blauwe steen met verschillende producten.
Hoe onderhoud je belgisch hardsteen
Zoals vermeld in de vorige alinea is belgisch hardsteen kwetsbaar voor zuur. Hiervoor wordt geadviseerd voorzichtig om te gaan met de steen tijdens het schoonmaken, gebruik daar zeker geen zure schoonmaakproducten en ook geen antikalk of middelen met citroen. Deze producten zullen vlekken creëren in plaats van oplossen. Gebruik daarom altijd een neutraal schoonmaakproduct of gewoon warm water om de steen schoon te maken. Daarnaast zijn er ook veel producten die kunnen helpen met het schoonmaken van de steen.
Impregneer belgisch hardsteen ook altijd wanneer deze in aanraking kan komen met zuur; oliën en vetten geven nogmaals geen vlekken. Door de steen te impregneren zal er een laagje ontstaan dat een barrière geeft tussen de steen en het zuur, hierdoor zal men langer de tijd hebben de steen schoon te kunnen maken. Vaak wordt impregneren geadviseerd eenmaal per jaar te doen, dit kan verschillen per oppervlakte, sommige oppervlakte zullen meer verweren als ander. Keukenbladen bijvoorbeeld worden geadviseerd regelmatig te impregneren omdat deze veel schoon worden gemaakt en vlekgevoelig zijn.